Dziwne zwierzę z tego człowieka: od początku swojej historii nie tylko je, ale ucztuje; nie tylko pracuje, ale też tworzy sztukę; nie tylko wreszcie zadowala się tym, co ma przed oczami, ale przez rzeczywistości widzialne szuka kontaktu z niewidzialnym, ponadczasowym, absolutnym…

Dlaczego tacy jesteśmy, celebrujący, liturgiczni? I jak ten naturalny potencjał realizuje się w odpowiedzi człowieka na chrześcijańskie Objawienie?

Takie fundamentalne tematy to tylko początek naszej podcastowej podróży. Potem damy się wciągnąć w mnóstwo konkretnych, szczegółowych pytań o to, jak wiara kształtowana jest przez liturgię i o to, jak dzisiaj odnaleźć się w przebogatym świecie katolickich tradycji. My, czyli dość niecodzienne trio: ksiądz, zakonnica i studentka zarządzania międzynarodowego, a konkretnie Łukasz Miśko — duszpasterz i prezes Fundacji Dominikański Ośrodek Liturgiczny, Tereza Huspekova — siostra ze Zgromadzenia Sióstr Świętej Jadwigi i doktor teologii fundamentalnej, oraz Lidia Majda — szefowa dominikańskiego duszpasterstwa akademickiego Beczka.

A skąd paw? 🦚

Dla starożytnych Greków ten piękny ptak był symbolem nieśmiertelności. Pierwsi chrześcijanie przejęli tę intuicję — stąd pawie zdobiące chrześcijańskie sarkofagi w katakumbach — ale wzbogacili ją o treść eucharystyczną. Na wielu mozaikach możemy znaleźć wizerunki pawia jedzącego owoce winnego grona lub pijącego z naczynia, co obrazuje chrześcijanina karmiącego się pokarmem dającym życie wieczne. Z kolei bogate kolory ogona tego ptaka mogą symbolizować kosmos — niebiosa, słońce, księżyc i gwiazdy. Dla nas, autorów podcastu, paw stał się idealnym symbolem liturgicznego zwierzęcia, czyli chrześcijanina, który z bogactwa liturgicznej tradycji Kościoła smakuje pokarm nieśmiertelności.

Od wtorku 14 marca co dwa tygodnie słuchajcie nas na platformach podcastowych (przyciski poniżej lub bezpośrednio kanał RSS) oraz na kanale YouTube.

Pytania stawiają i odpowiedzi poszukują:

Zostań Patronem Zwierzęcia

Nasz program powstaje dzięki wsparciu patronów – możesz nam pomóc w tworzeniu wartościowych treści poprzez poniższy wygodny formularz, nasze zrzutki lub przez Patronite serwisu dominikanie.pl:

Sezon 2 – na jesień 2023 roku

#009 – Wnuki soboru zadają pytania: co z liturgią?

W grudniu tego roku mija 60. rocznica ogłoszenia konstytucji o liturgii Soboru Watykańskiego II „Sacrosanctum Concilium”. Jakiej liturgii chcieli dla Kościoła jej autorzy? I jak się „zestarzała”? Dzisiejszym odcinkiem zaczynamy serię rozmów nas — wnuków ostatniego Soboru — o wizji liturgii i praktycznych wskazówkach zawartych w tym ważnym dokumencie.

#010 – Odnowić, ale co? Natura liturgii według Soboru

Jak rozumieli liturgię twórcy soborowej konstytucji Sacrosanctum Concilium? Byli nowinkarzami czy myśleli o organicznej ciągłości Tradycji Kościoła? To już drugi odcinek naszego wspólnego czytania konstytucji o liturgii z okazji 60. rocznicy jej powstania.

#011 – Odnowić, ale jak? Zasady odnowy liturgii według Soboru

Jeśli zmieniać liturgię, to jakie mają być obszary i kryteria tej zmiany? W dzisiejszym odcinku przyglądamy się zasadom odnowy liturgii zarysowanym w soborowej Konstytucji o Liturgii, którą czytam z okazji 60 rocznicy jej powstania.

#012 – Prowadzić w głąb tajemnicy: Sobór o Eucharystii i formacji liturgicznej

Żeby postulaty odnowy liturgii przyniosły owoc, niezbędna jest organiczna praca na poziomie diecezji i parafii. Dzisiaj komentujemy fragmenty Sacrosanctum Concilium mówiące o roli biskupa i życiu liturgicznym katedr, rozmawiamy też o „misterium” – jednym z ulubionych słów tej soborowej konstytucji.

#013 – Sakramenty i sakramen…talia?

Co (i po co?) można poświęcić? Czy sakramenty i sakramentalia mają nas czegoś nauczyć? I wreszcie: czym jest pascha? Dzisiaj komentujemy kolejny rozdział konstytucji Sacrosanctum Concilium Soboru Watykańskiego II, przy okazji pytając o rolę poczucia humoru w rozmowach na ważne tematy.

#014 – Liturgiczny dzień, liturgiczny rok: Sobór o modlitwie i czasie

Hymn wieczności śpiewany w czasie, odsłanianie całego misterium Chrystusa z biegiem roku… Co jeszcze mówi konstytucja Sacrosanctum Concilium o liturgii godzin i kalendarzu liturgicznym? I czy zakonnik ma grzech, jeśli nie odmówi jutrzni?

#015 – Gitara i gotyk? Sobór o muzyce i architekturze

Czy w muzyce liturgicznej są style lepsze i gorsze? Czy kształt bogato zdobionego barokowego kielicha jest bardziej „godny” niż elegancka prostota współczesnych kościelnych dizajnów? Dzisiaj komentujemy fragmenty konstytucji Sacrosanctum Concilium poświęcone muzyce w liturgii oraz architekturze i sprzętom sakralnym.

#016 – Q&A z ks. dr. hab. Dominikiem Ostrowskim

Na zakończenie serii rozmów o konstytucji Sacrosanctum Concilium Soboru Watykańskiego II — dokumentu nakreślającego wizję odnowy życia liturgicznego w Kościele — zapraszamy Was na rozmowę live z ks. dr. hab. Dominikiem Ostrowskim, liturgistą. Dziękujemy za Wasze pytania!

#017 – Zwierzę samo w domu

A gdyby tak nie było całej „magii Świąt”: światełek, choinek, muzyki? Czym jest Boże Narodzenie samo w sobie? Jak je świętowano, zanim stało się znanym nam dzisiaj zimowym festiwalem? I czy można pomylić żłobek z… grobem? Ikonę, o której mowa w treści nagrania, zobaczysz klikając tutaj.

#018 – Kogo błogosławić?

Kogo, kiedy, kto może? I co z takiego błogosławieństwa wynika? Rozmawiamy o teologii i praktyce błogosławieństw w Kościele. Zapowiadamy nowe tematy na nowy rok, porozmawiamy także o tym, czym i po co jest błogosławieństwo, kto może błogosławić, o błogosławieństwach liturgicznych i spontanicznych.

#019 – Tajemnicze obrzędy wtajemniczenia

Jaką drogę przechodzi dorosły, który chce zostać chrześcijaninem? Każda historia nawrócenia jest wyjątkowa, ale wspólnota Kościoła prowadzić go będzie drogą starożytnych obrzędów i znaków, i o nich właśnie dziś wam opowiadamy.

#020 – Ubrałeś się w Chrystusa!

„Stałeś się nowym stworzeniem i przyoblekłeś się w Chrystusa… abyś włączony do ludu Bożego, wytrwał w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne”. Piękne, prawda? Zapraszamy na rozmowę o obrzędach chrztu dzieci.

#021 – Sakrament dojrzałości?

Przygotowanie do tego sakramentu trwa najdłużej ze wszystkich sakramentalnych przygotowań, z wyjątkiem sakramentu święceń. Jaki jest sens bierzmowania i czego o jego działaniu możemy się dowiedzieć z obrzędów jego udzielania?

#022 – Uczta… bez uczty?

Co „robić” z Eucharystią, gdy skończy się Msza? Skąd wzięła się adoracja i jak ją celebrować? Przyglądamy się kolejnej księdze obrzędów związanych z kultem Eucharystii poza Mszą św. Dowiedz się także więcej o urodzinach podcastu.

#023 – Liturgia w konfesjonale

Czy sakrament pokuty i pojednania — spowiedź — jest liturgią? A jeśli tak, to co może to zmienić w naszym przeżywaniu tego sakramentu? I czy spowiedź zawsze jest celebrowana indywidualnie? Analizujemy dla Was księgę obrzędów pokut i pojednania.

#024 – Ostatnie namaszczenie?

Kiedy i po co tak naprawdę „wzywamy księdza”? Czy po sakramencie namaszczenia chorych można się spodziewać fizycznego uzdrowienia, czy „tylko” duchowego umocnienia? Dzisiaj przyglądamy się temu, co o teologii sakramentu chorych mówią nam jego obrzędy.

#025 – Co Bóg złączył…

Kobieta, mężczyzna i Bóg — troje do pary, jak pisał w klasyku o małżeństwie Fulton J. Sheen. To jedyny z siedmiu sakramentów, który w jakimś sensie sięga początku świata. Czy jednak zawsze chrześcijanie brali ślub w kościele? Skąd się wzięły współczesne obrzędy małżeństwa, czego nas uczą i co w nich można zmieniać (gdybyśmy bardzo chcieli)?

#026 – Chcę być biskupem!

Biskupstwo = episkopat to pełnia sakramentu święceń. A na czym polega „mniej niż pełnia” tego sakramentu, czyli prezbiterat i diakonat? I czym był ostiariat czy egzorcystat? Dzisiaj rozszyfrowujemy dla Was pełne symboliki obrzędy sakramentu święceń oraz wprowadzamy w jego historię.

#027 – „A może zakon?”

Ja, brat N., składam profesję i ślubuję…” Zakonnice i zakonnicy, mnisi i mniszki — skąd w ogóle pomysł na taki styl życia w Kościele? I co mówią o nim obrzędy ślubów zakonnych? A poza tym Tereza wyjaśnia, skąd się wzięło serce na jej habicie, a Łukasz wyjaśnia, co by się stało z zakonnikami, gdyby zniesiono celibat.

#009 – Wnuki soboru zadają pytania: co z liturgią?

#010 – Odnowić, ale co? Natura liturgii według Soboru

#011 – Odnowić, ale jak? Zasady odnowy liturgii według Soboru

#012 – Prowadzić w głąb tajemnicy: Sobór o Eucharystii i formacji liturgicznej

#013 – Sakramenty i sakramen…talia?

#014 – Liturgiczny dzień, liturgiczny rok: Sobór o modlitwie i czasie

#015 – Gitara i gotyk? Sobór o muzyce i architekturze

#016 – Q&A z ks. dr. hab. Dominikiem Ostrowskim

#017 – Zwierzę samo w domu

#018 – Kogo błogosławić?

#019 – Tajemnicze obrzędy wtajemniczenia

#020 – Ubrałeś się w Chrystusa!

#021 – Sakrament dojrzałości

#022 – Uczta… bez uczty?

#023 – Liturgia w konfesjonale

#024 – Ostatnie namaszczenie?

#025 – Co Bóg złączył…

#026 – Chcę być biskupem!

#027 – „A może zakon?”

Zwierzę na wakacjach – lipiec-sierpień 2023

Zwierzę na wakacjach #1 – Zwierzę w przyrodzie

Choć nie wszyscy z nas od razu pojadą na urlopy, to niezaprzeczalnie mamy już wakacje. Letnie odcinki „Zwierzęcia liturgicznego” w krótszej, wakacyjnej formie, będą nas podprowadzać do liturgicznego przeżywania tego czasu wyjazdowo-odpoczynkowego. Dzisiaj — o liturgicznym byciu w naturze.

Zwierzę na wakacjach #2 – Zwierzę w podróży

„Po co iść, przecież nie rozumiem hiszpańskiego“ — albo francuskiego, angielskiego, włoskiego, zależnie od naszej wakacyjnej lokalizacji. Rozmawiamy o tym, jak modlić się liturgią, gdy jesteśmy w podróży oraz o tym, co zrobić, gdy nie możemy iść na mszę: czy zawsze zostaje nam tylko transmisja?

Zwierzę na wakacjach #3 – Zwierzę w bikini?

Czy myślenie liturgiczne może nam pomóc na plaży? Oczywiście! Liturgia uczy nas właściwego patrzenia na ciało (niesamowity dar Stwórcy i świątynię Ducha Świętego), właściwego rozumienia ludzkich pragnień (dobrych, ale wymagających uporządkowania) oraz zdrowego, chrześcijańskiego realizmu. Zapraszamy na kolejny wakacyjny mini-odcinek!

Zwierzę na wakacjach #4 – Zwierzę na pielgrzymce

W ciszy czy ze śpiewem? W małej czy dużej grupie? A może samotnie? Lato to idealny czas na pielgrzymki, a w dzisiejszym odcinku rozmawiamy o tym, dlaczego ten fenomen wciąż pociąga tak wielu ludzi i jakie mogą być owoce pielgrzymowania.

Zwierzę na wakacjach #5 – Zwierzę na grillu

Na Mszę czy na grilla? A może i tu, i tu? Dzisiaj rozmawiamy o tym, jak życie duchem liturgii uczy nas świętowania i „liturgicznego” smakowania życia.

Zwierzę na wakacjach #1 – Zwierzę w przyrodzie

Zwierzę na wakacjach #2 – Zwierzę w podróży

„Po co iść, przecież nie rozumiem hiszpańskiego“ – albo francuskiego, angielskiego, włoskiego, zależnie od naszej wakacyjnej lokalizacji. Rozmawiamy o tym, jak modlić się liturgią, gdy jesteśmy w podróży oraz o tym, co zrobić, gdy nie możemy iść na mszę: czy zawsze zostaje nam tylko transmisja?

Zwierzę na wakacjach #3 – Zwierzę w bikini?

Zwierzę na wakacjach #4 – Zwierzę na pielgrzymce

Zwierzę na wakacjach #5 – Zwierzę na grillu

Na Mszę czy na grilla? A może i tu, i tu? Dzisiaj rozmawiamy o tym, jak życie duchem liturgii uczy nas świętowania i „liturgicznego” smakowania życia.

Sezon 1 – na wiosnę 2023 roku

#001 – Dlaczego liturgia? Dlaczego my?

Dlaczego chcemy rozmawiać o liturgii? I kim w ogóle jesteśmy? Tereza opowiada o swoim odkryciu chrześcijaństwa jako osoba dorosła, Lidka i Łukasz dzielą się tym, dlaczego są w Kościele. Z różnych względów cała trójka kocha to, jak konkretne są znaki Bożego działania w katolicyzmie, ale czy to znaczy, że udział w sakramentach jest zawsze łatwy i przyjemny? I wreszcie o co chodzi z tytułowym zwierzęciem liturgicznym?

#002 – Rytuał, rutyna i Roblox

Kto i kiedy wymyślił rytuał? Do czego jest on potrzebny? Tereza opowiada o pochodzeniu rytuałów oraz ich związku z religią i wspólnotą na przestrzeni wieków. Religijność współczesnych ludzi Zachodu zmienia się i prywatyzuje, ale czy to koniec wspólnych celebracji i obrzędów? Lidka dopytuje o praktyczne wnioski z niedawnego fenomenu znanego w internecie jako „msze w Robloxie”, a Łukasz wspomina swoje czasy jako duszpasterz akademicki w USA. Delektujemy się też słowem-kluczem dzisiejszego odcinka: „wcielenie”.

#003 – Czego nas uczą katechumeni?

W miniony, wielkanocny weekend w kościołach na całym świecie dorośli katechumeni przyjęli chrzest. Był to ich świadomy, dojrzały wybór. Jednocześnie w Polsce tysiące ludzi przestaje się utożsamiać ze wspólnotą wiary, do której dołączyli przez chrzest jako dzieci. Czy ma sens chrzest niemowląt? Czy nie lepiej jest dać swoim dzieciom szansę wyboru własnej duchowej ścieżki, gdy dorosną?

#004 – Dlaczego Msza jest nudna?

Kto nigdy nie ziewał na Mszy, niech pierwszy rzuci kamień. Nawet przy pogłębionej wiedzy na temat teologii Eucharystii może się zdarzyć, że ulegniemy rozproszeniom podczas jej celebracji. Czy musimy się tego bać? W dzisiejszym odcinku rozmawiamy też o miejscu uczuć podczas liturgii, o tym, czy powinno się nakazywać udział w niedzielnej Mszy i czy nie moglibyśmy powrócić do praktyk początków chrześcijaństwa, gdy — jak wielu uważa — modlitwa była o wiele mniej formalna.

#005 – Aktywne uczestnictwo: jak „przeżyć” mszę?

Co robić, żeby dobrze pomodlić się Mszą św.? Standardowa odpowiedź: uczestniczyć aktywnie, w sposób pełny i świadomy. Na czym jednak ma polegać ta aktywność, zwłaszcza gdy nie jest się biskupem (ani prezbiterem czy diakonem), ani też lektorem, ministrantem czy członkiem scholi? Czy celebracja Eucharystii nie powinna być bardziej inkluzywna? Do tego kilka inspiracji z dokumentów Kościoła.

#006 – Po co komu parafia?

Czy wystarczy Eucharystia sprawowana razem, żebyśmy funkcjonowali jak wspólnota chrześcijan? Czy liturgia może być początkiem tworzenia więzi pomiędzy „przypadkowymi”, anonimowymi ludźmi w dużym mieście? Plus kilka nostalgicznych opowieści i podróży w czasie — do USA, Czech i… do małej miejscowości pod Łowiczem. Dzielimy się tym odcinkiem z nadzieją, że zainspiruje on Was do twórczego animowania i włączania się w życie Waszych lokalnych wspólnot.

#007 – Jezus obiecywał Królestwo niebieskie…

„Jezus przyszedł głosić Królestwo niebieskie, a wyszedł z tego Kościół.” Słyszeliście takie zdanie? Może być przetwarzane na wiele sposobów, np.: Jezus głosił powszechne braterstwo i wolność, a mamy biskupów i „święta nakazane”. Dzisiaj rozmawiamy o Kościele, ale takim, jaki pokazuje nam liturgia — czy jest hierarchiczny czy dialogiczny? Czy powinien być bardziej demokratyczny? Posłuchajcie!

#008 – Ile sacrum w profanum?

W liturgii „dotykamy” sacrum, pociąga nas tajemniczość i nieuchwytność tego, co wzniosłe i święte, ale co z tego doświadczenia wynika dla naszego profanum? Czy to rozróżnienie na sacrum i profanum ma w ogóle sens w chrześcijaństwie?

#001 – Dlaczego liturgia? Dlaczego my?

#002 – Rytuał, rutyna i Roblox

#003 – Czego nas uczą katechumeni?

#004 – Dlaczego Msza jest nudna?

Kto nigdy nie ziewał na Mszy, niech pierwszy rzuci kamień. Nawet przy pogłębionej wiedzy na temat teologii Eucharystii może się zdarzyć, że ulegniemy rozproszeniom podczas jej celebracji. Czy musimy się tego bać? W dzisiejszym odcinku rozmawiamy też o miejscu uczuć podczas liturgii, o tym, czy powinno się nakazywać udział w niedzielnej Mszy i czy nie moglibyśmy powrócić do praktyk początków chrześcijaństwa, gdy – jak wielu uważa – modlitwa była o wiele mniej formalna.

#005 – Aktywne uczestnictwo: jak „przeżyć” mszę?

#006 – Po co komu parafia?

Czy wystarczy Eucharystia sprawowana razem, żebyśmy funkcjonowali jak wspólnota chrześcijan? Czy liturgia może być początkiem tworzenia więzi pomiędzy „przypadkowymi”, anonimowymi ludźmi w dużym mieście? Plus kilka nostalgicznych opowieści i podróży w czasie – do USA, Czech i… do małej miejscowości pod Łowiczem. Dzielimy się tym odcinkiem z nadzieją, że zainspiruje on Was do twórczego animowania i włączania się w życie Waszych lokalnych wspólnot.

#007 – Jezus obiecywał Królestwo niebieskie…

„Jezus przyszedł głosić Królestwo niebieskie, a wyszedł z tego Kościół.” Słyszeliście takie zdanie? Może być przetwarzane na wiele sposobów, np.: Jezus głosił powszechne braterstwo i wolność, a mamy biskupów i „święta nakazane”. Dzisiaj rozmawiamy o Kościele, ale takim, jaki pokazuje nam liturgia – czy jest hierarchiczny czy dialogiczny? Czy powinien być bardziej demokratyczny? Posłuchajcie!

#008 – Ile sacrum w profanum?

Zobacz kim jesteśmy

Jesteśmy przekonani, że siła Kościoła zależy od tego, w jaki sposób celebruje się liturgię. Dla większości katolików udział we mszy jest podstawową formą przeżywania wiary. Od tego, co zobaczą, usłyszą i przeżyją na mszy zależy jakość ich wiary. Dlatego uczymy wiary i udostępniamy narzędzia do jej przeżywania w liturgii. Wierzymy, że dzięki temu odnowi się Kościół.

Chcielibyśmy też usłyszeć Was!

Piszcie do nas przez poniższe okienko z pytaniami, komentarzami i propozycjami tematów, a my w miarę możliwości postaramy się odpowiedzieć – drogą mailową i/lub w kolejnych odcinkach „Zwierzęcia liturgicznego”.

„Liturgia to coś więcej niż rytuał: liturgia to sposób bycia w świecie, w którym dla chrześcijanina każde słowo, gest, decyzja i działanie stają się coraz bardziej adoracyjne, coraz bardziej eucharystyczne. Jak to działa w praktyce? Jak celebrować publiczny kult Kościoła, żeby całe nasze życie było jego przedłużeniem? O tym właśnie chcemy rozmawiać”

Łukasz Miśko OP

Uczestnik programu i Prezes Fundacji